KONING WINTER ZETTE DE PUNTJES NIET OP DE I
De winter van 2016/2017 was te zacht, te droog en te zonnig. Van doorzettend winterweer was dit seizoen absoluut geen sprake. De weervoorlichters mochten dan weleens winterweer van allure aankondigen, meestal eindigde het in saai gekwakkel. Daardoor ws het elke maand net wel, net niet me de meeste nadruk op net niet. De gemiddelde etmaaltemperatuur kwam uit op 3,6 graad en ten opzichte van normaal is dat een winst van 0,7 graad. De maanden december en februari waren daarentegen veel te droog. Daardoor werd het seizoen als geheel veel te droog. Er viel 173,7 mm tegen gebruikelijk 229 mm. Het werd de droogste winter sinds 2011. Toen werd er 138,8 mm berekend.
Ondanks een sombere (-14 uren) februarimaand kon de winter gekwalificeerd worden al te zonnig. December kende een positieve afwijking van 12 uren en januari maar liefst 21 uren. Het totaal lag op 212 uren en gewoonlijk is 193 uren.
HET GLOBALE WEERBEELD
December 2016
December werd uiteindelijk een desillussie voor de winterliefhebbers. Hogedrukgebieden hadden deze maand wel de overhand, maar namen een zodanige ongunstige positie in dat er van echt winterweer geen sprake kon zijn. Aan het eind van de maand (Haulerwijk en Siegerswoude op vrijdag 30 december +0,3 graad) en in het bijzonder rond Sinterklaas deed Thialf even van zich spreken en dat deed hij niet zo zuinig ook. het werden de koudste sinterklaasnachten sinds 1933 en in de nacht naar dinsdag 6 december rapporteerde Siegerswoude met -8,9 graad de laagste temperatuur van deze maand/regio. Door die lage kwikstand kon op ondergelopen eilanden even worden geschaatst.
Voor het overige zorgden de bastions dikwijls voor naargeestig en nietszeggend weer. Ook kwam het vaak tot (dichte) mist (15dagen).
De hoogste barometerstand bedroeg op woensdag 28 december 1044 hPa en met die waarde werd de hoogste stand van het jaar 2016 bereikt. In de nacht van zaterdag 10 op zondag 11 december daalde de luchtdruk naar 1010 hPa. In de vorm van forse regen (Drachten-KNMI 22,3 mm) was de invloed van een kleine depressie duidelijk merkbaar. De rest van de maand verliep bijzonder droog, waardoor het de droogste decembermaand (38,7 mm) werd sinds 2008 (38,2 mm).
Met/rond de kerstdagen veroorzaakten depressies, op de route IJsland-Noorwegen, niet alleen veel wind, maar ook hoge temperaturen. Op eerste kerstdagavond (zondag 25 december) werd er zelfs een waarde bereikt van 11 graden.
Januari 2017
In januari (1,2 graad te koud) viel er veel te beleven. Op woensdag 4 januari hadden diverse (hagel)buien zware windstoten tot 80 km in petto. Van woensdag 11 t/m vrijdag 15 januari woei het ook flink (vrij krachtig tot hard, kracht 5 tot 7) en ook nu waren de zware windstoten tot ruim 80 kilometer per uur weer van de partij.
Veel neerslag viel er van woensdag 11 t/m zondag 15 januarie (Drachten-KNMI 41,5 mm). Ook later op maandag 9 januarie (Boornbergum en Drachten-KNMI 9 mm) en van zondag 29 op maandag 30 januari (Haulerwijk 12,6 mm) was het nat.
In deze maand waren er voldoende gladheidsperikelen. Op zaterdagmiddag/avond 14 januari veroorzaakten winterse buien een sneeuwdekje van 0,5 tot 1 cm en in de nacht naar vrijdag 13 januari mat de waarnemer in Siegerswoude een tijdelijk, drabbig sneeuwdek van 5 cm. In de nacht van zaterdag 7 januari viel er niet alleen wat sneeuw, maar ook (ijs)regen/ijzel. Daardoor kondigde het KNMI de (paniek)code oranje af.
Het werd de zonnigste louwmaand sinds 2012. Het soms mooie weer hadden we te danken aan diverse hogedrukgebieden. Met 16 vorstdagen, waarvan 8 matig, zorgden deze systemen voor schaatsijs. Toch had Koning Winter moeite om te regeren, want overdag werd het ruim boven nul. Met een bijzondere dagamplitude (Siegerswoude van minimaal -5,5 tot maximaal +5 graden) werd op vrijdagmiddag 27 januari (definitief) afscheid genomen van de winter.
Februari 2017
in de periode van 6 t/m dinsdag 14 februari woei de wind uit een oostelijke richting. Vanuit die richting aanvoer van polaire lucht? Bepaald niet. Domweg, omdat er geen echte vrieskou voorhanden was. De meeste lichte vorst bleef daardoor veelal veperkt tot de nachtelijke uren en daar win je geen ijs mee. In deze maand dus geen schaatsplezir, maar die sterke oostenwind deed het elke dag wel ijskoud aanvoelen.
Voor de rest van de maand was het (veel) te zacht. Zo werd het op donderdag 2 februari in Boornbergum 12,5 graad. Woensdag 15 februari spande de kroon met in Opeinde en Boornbergum 16,1 en 16 graden. Zulke hoge temperaturen zijn in februari uniek. Voor het laatst gebeurde dat op 17 februari 1961 (Drachten 16 graden).
De eerste helft van de sprokkelmaand werd gekenmerkt door droogte. Echter, een wijziging volgde in de tweede helft. Diverse depressies deden de regenmeters goed vullen met als resultaat een te natte maand (70,8 mm tegen normaal 61 mm). Ook de windmeters maakten overuren en kregen op donderdag 23 februari windstoten te verwerken tot plaatselijk 95 km per uur.
VERGELIJKINGEN
Normaal gesproken telt het winterseizoen 35 vorst- en 10 ijsdaen. Nu lag het aantal op 35 en 6 dagen. Sneeuw werd gesignaleer op 14 dagen tegen normaal 20. Het hagelde op 12 dagen, terwijl dat volgens de regels 9 maal hoort voor te komen. Onweer werd niet gehoord, terwijl dit driemaal behoort voor te komen. Op 56 dagen viel er(enige) regen tegen gebruikelijk 52.
CIJFERS WINTER
LENTE 2017: BEGIN VAN EEN LANGE ZOMER?
De meteorologische lente was veel te zacht, veel te droog en te zonnig. Het voorjaar van 2017 si de boeken in gegaan asl veel te zacht, maar de temperatuur ging als een jojo op en neer. Hoewel de nachten koud waren, beleefden we een superzachte maartmaand. maar april (negatief saldo -0,4 graad) bracht ons terug op aarde. Gaandeweg de maand mei kwam de warmte/hitte weer op z'n oude niveau.
De gemiddelde etmaaltemperatuur over de maanden maart, april en mei bedroeg 10,3 graad tegen normaal 9 graden. Vorig jaar lag het gemiddelde op 9,3 graad en de lente van 2014 werd met 11 graden de opeen na zachtste ooit.
De zon had het weer prima voor elkaar. Ze scheen 603 uren en daarmee werd het de zonnigste lente sinds 2011 (709 uren). Gebruikelijk is 518 uren.
De neerslag had destijds een score van 68,4 mm. Zo droog werd het nu (122,6 mm) niet, maar de normale hoeveelheid (179) werd in de verste verte niet gehaald.
HET GLOBALE WEERBEELD
Maart 2017
Alle ingerediënten waren in maart aanwezig. Zo ging de lentemaand herstig van start en op donderdag 2 maart viel er plaatselijk natte sneueew. Verder was het tamelijk zonnig, kwam het tot koudenachten, maar aan het einde van de maand werd het echt even warm.
De eerste decade en van vrijdag 17 t/m dinsdag 21 maart heerste er depressieactiviteit. Van 1 1 t/m 10 maart viel er in Ureterp 37,5 mm en van 17 t/m 21 maart ving Haulerwijk 39 mm op. De rest van de maand zorgden hogedrukgebieden niet alleen voor droogte, maar ook voor veel zon (179 uren). De dagelijkse gang in temperatuur was in deze maand bijzonder groot. In de nacht en ochtend kwam het dikwijls tot vorst aan de grond, maar ook op waarnemingshoogte vroor het een enkele keer. De waarnemer in Siegerswoude legde zelfs 6 vorstdagen vast. Op zaterdagochtend 25 maart zakte het kwik aldaar weg naar -2,5 graad. Echter, vanaf dinsdag 28 maart werd eht voorzomers warm met op vrijdag 31 maart een extreem hoge temperatuur (record) voor d tijd van het jaar. Haulerwijk mat 24,7 graad tegenover Sumar 22,1 graad.
April 2017
Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 7,9 graad was maart veel te zacht en april ging in eerste instantie op dezelfde voet verder. De eerste tien dagen van deze maand scoorden dan ook een hoog gemiddelde. Het etmaalgemiddelde lag rond 10 graden hetgeen een winst betekende van ruim 2 graden. Warmste dag werd zondag 9 april. De waarnemer in Rottevalle las 22,8 graad af.
Na 10 april werd het belangrijk kouder en de kou hield stand tot aan het eind van de maand. De behaalde winst verdampte als sneeuw voor de zond en het werd zelfs zo koud dat de grasmaan over het geheel genomen toch nog te koud uitviel (8,3 graad tegen normaal 8,7g graad).
De middagtemperaturen kwamen over het algemeen niet verder dan 9 tot 13 graden. De nachten waren eveneens koud en Siegerswoude kon nog 6 vorstnachten inboeken. Laagste temperatuur bedroeg daar op donderdagochtend 20 april -3,8 graad.
De grasmaand was tevens te droog. Er viel niet meer dan 34 mm en gebruikelijk is 46 mm. De periode van woensdag 12 t/m 17 april was het natst, namelijk Opeinde 21,8 tegenover Drachten-W 13,8 mm.
Mei 2017
De maand mei zorgde eveneens voor forse temperatuurverschillen. De gemiddelde etmaaltemperatuur bedroeg over de eerste tien dagen circa 10 graden, maar de tweede en derde decade lag het gemiddelde op respectievelijk 16 en 17 graden.
De kou was dus aan het begin van de maand te vinden en op vrijdagmiddag 5 mei (Bevrijdingsdag) werd het niet warmer dan... 11 graden. De nachten waren ook tamelijk fris en op dinsdag 9 mei registreerde Siegerswoude nog vorst in de weerhut (-0,4 graad). Een vorstdag, maar diezelfde donderdag ging ook de boeken in als een warme en lokaal zomerse dag (Drachten-W 33,6 graad).
Met in totaal 20 warme, 9 zomerse en 2 tropische dagen hadden de warmteaanbidders oer het algemeen geen reden tot klagen. De maand werd uiteindelijk bijna 2 graden te warm, veel te droog (22mm en iets te zonnig (224 uren).
VERGELIJKINGEN
In z'n totaliteit werden er 25 warme dagen (temp 20 graden of meer) en 9 zomerse dagen (> 25 graden) geteld. Gebruikelijk zijn 11 en 3. Een temperatuur van 30 graden of meer werd waargenome op 2 dagen en gewoonlijk hoort dat eenmaal voor te komen.
Wat betreft de winterelementen... het aantal vorstdagen bedroeg 12 tegen normaal 10. Onweer erd gehoord op 7 dagen tegenover normaal 5. het aantal regendagen lag op 50 en dat had 53 moeten zijn.
CIJFERS LENTE
ZOMER 2017 HAD ZIJN KRUIT IN JUNI AL VERSCHOTEN
De zomer van 2017 was te zacht, iets te zonnig en veel te nat.
Het zomerseizoen kende een fantastische start. Tot en met 24 juni was ht droog, warm en zonnig, maar daarna zal de klad (wisselvalligheid troef) erin. Juni eindigde met net geen record (surplus 2 graden), echter de winst in julie (0,2 graad) was verwaarloosbaar en augustus leed zelfs een klein verlies van 0,1 graad. Alle drie maanden samen leverden een overschot op van 0,7 graad. Het etmaalgemiddelde bedroeg 17,4 graad en dat is bijna net zo warm als vorig jar (17,5 graad).
Over vorig jaar gesproken. Toen viel er 300,3 mm. Nu kwam het totaal uit op 287,1 mm en dat was duidelijk aan de veel te natte kant (gewoonlijk 251 mm).
Qua zonneschijn (juni 206, juli 204 en augustus 200) verliep het seizoen heel gelijkmatig. Optellend kwam er een totaal uit de bus van 610 uren en dat net zoveel als vorig jaar. Gewoonlijk is 594 uren.
HET GLOBALE WEERBEELD
Juni 2017
Aan warmte in juni geen gebrek. Er werden maar liefst 23 warme, 11 zomerse en 3 tropische dagen geteld. De warmste dag werd maandag 19 juni. Overal werd de tropische grens overschreden en het kwik liep uiteen van 32,4 in Drachten-W tot 30 graden in Siegerswoude.
De gemiddelde etmaaltemperatuur bedroeg 17,3 graad. In tegenstelling tot het midden en zuiden van Nederland geen record. No warmer waren juni 20003 en 1917.
Hoewel er in de periode van dinsdag 6 t/m vrijdag 9 juni in Sumar 38,7 nn viel, heerste er in deze maand droogte. T/m zaterdag 24 juni was het neerslagtekort opgelopen naar ruim 150 mm. En toch werd de zomermaand niet veel te droog, want vanaf die zaterdag kwam in die droogte duidelijk verlichting. Er gingen talrijke buien vallen, maar an water van lust naar last was slechts een kleine stap. Later op woensdagmiddag 28 juni ging het hozen en trad overal wateroverlast op. Opeinde mat een giga-aftapping van 79,9 mm gevolgd door Rottevalle en Sumar met respectievelijk 55,2 en 54,3 mm. Siegerswoude kon slechts 27,4 mm uit de regenmeter peuteren.
juli 2017
In juni heerste dus lange tijd droogte, maar aan het einde van juli was daar geen sprake meer van. Telkens kwam het tot regen of (onweers)buien en dat ging er soms heftig aan toe. Aan het einde van de maand liep de hoeveelheid uiteen van 142,4 mm in Haulerwijk tot 95,8 mm in Drachten-W. het regiotoaal kwam uiteindelijk op 113,9 mm hetgeen een surplus betekende van 25,9 mm.
De maand opende met nattigheid en voor de rest van de maand kwam daarin weinig verandering. De natste situaties deden zich voor op vrijdag 14, donderdag 20, zondag 23 en zaterdagavond/nacht 29 juli. Op dodnerdag 20 juli noteerde Siegerswoude een etmaalsom van maar liefst 32,8 mm.
Van de 31 dagen werden er 25 dagen met regen geteld. Het moet dus een hopeloze maan geweest zijn. Toch viel dat reuze mee. De zon scheen 204 uren en de koeperen ploert wist het kwik op te jutten naar 28 warme, 10 zomerse dagen en 1 tropische dag (Drachten-W op woensdag 19 jule 31,7 graad) Op zichzelf hoge getallen, maar die vonden hun weerga niet in de hoog etmaalgemiddelde. Integendeel, met 17,7 graad was dat slechts overeenkomstig normaal.
Augustus 2017
Augustus was over het algemeen onbestendig. Er kwamen wel mooie dagen voor, maar de regen of de regenbuien lagen telkens weer veel te snel op de loer. tot een grote hoeveelheid leidde dit echter niet, want t/m 29 augustus was het totaal opgelopen naar 35 tot 40 mm. Op woensdag30 augustus was het zogenaamde hek even van de dam. Een kleine depressie over het midden van Nederland veroorzaakte bijna de gehele dag regen en in de avond plaatselijke hoosbuien. Sumar werd koploper met 48,3 mm gevolgd door Opeinde met 40,3 mm.
De normale middagtemperatuur (23 tot 24 graden) werd t/m 21 augustus slechts een enkele keer overschreden (Drachten-W maximaal 4 zomerse dagen). Dankzij de positieve invloeden van hogedrukgebieden vond er na 221 augustus evenwel een zomers aandoend slotoffensief plaats. het maximale aantal zomerse dagen werd opgekrikt naar 10 in Drachten-W tot 1 dag in Siegerswoude en Sumar. De hoogste temperatuur werd bereikt op dinsdag 29 augustus. Daags voro de 'natte moesson' registreerde Rottevalle 28,9 graad tegen Sumar 27 graden.
VERGELIJKINGEN
Het aantal warme dagen (temperatuur boven 20 graden) bedroeg maar liefst 81 en dat is 27 meer dan normaal. Er werden 31 zomerse en 4 tropische dagen geteld tegen normaal respectievelijk 18 en 3.
Op 13 dagen werd de donder gehoord en dat is 2 meer dan gemiddeld. Ook een positieve afwijking gaf het aantal regendagen: 63 tegenover normaal 58.
CIJFERS ZOMER
DE HERFST VAN 2017 WAS NIET INDRUKWEKKEND
De meteorologische herfst van 2017 was veel te zacht, veel te nat en aantal uren zon was vrij normaal.
Het najaar was mij er eentje. Alle drie maanden (september, oktober en november) waren niet al te best. het waren de talloze depressies die de boel bestierden, maar met de manier waarop was niemand tevreden. Natuurlijk terecht, want wie zat er nu te wachten op de vele neerslag. En nat was het. Het regiototaal bedroeg 357,7 mm en daarmee werd het de natste herfst sinds 2001. Destijds viel er 375,2 mm. Gebruikelijk is 264 mm.
September was iets te koel (0,5 graad) maar oktober en november waren te zacht. het was vooral oktober die nogal uit z'n slof schoot met een surplus van 2,4 graad. Gemiddeld genomen kwam de herfst voor de dag met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,3 graad en dat betekende een winst van 0,9 graad. Voor een nog zachter najaar moeten we teruggaan naar 2014 met 12,3 graad.
Wat betreft de zonneschijn: september en november waren vrij normaal en oktober te somber. Een combinatie van die drie leverde een totaal op van 301 uren. Vorig jaar scheen de zon 429 uren, Gewoonlijk is 309 uren.
HET GLOBALE WEERBEELD
September 2017
September was bepaald geen goede maand. De herst nam de touwtjes in handen en de maand werd daardoor zeer nat en ook nog aan de te koele kant (13,8 tegenover normaal 14,3). Water en te lage temperaturen kwamen voor rekening van depressies. Deze systemen maakten er, van 5 t/m 19 september, een zeer natte boel van. Derhalve kwam er een regiototaal uit de bus van 146,9 mm en zo nat was het sinds 2001(188,5 mm) niet meer geweest. Behalve regen hadden we ook te maken met veel wind. Op woensdag 13 september ging het hard tot stormachtig, kracht 7 tot 8, waaien. De windstoten, die her en der wat schade veroorzaakten, reikten tot 100 km per uur.
Het begin van de maand werd gedomineerd door een hogedrukgebied en op maandag 4 september noteerde Rottevalle 24,5 graad. Een warme dag en pas na 19 septembner kregen zulke dagen weer een vervolg. Hogedrukgebieden kregen het heft in handen en dankzij gunstige invloeden daarvan kon Drachten-W, met veel tuineffect, nog 5 van bovengenoemde dagen inboeken. Aan het einde van de maand werd het overigens opnieuw wisselvallig en nat.
Oktober 2017
Oktober werd een zeer zachte maand, maar daarentegen was het wel te nat en te somber. De zon liet De Wâlden regelmatig in de steek. Ze scheen 98 uren tegen normaal 110. Al met al een tekort van 12 uren.
Depressies veroorzaakten, net zoals in september, een teveel aan water. Gemiddeld viel er 105,6 mm en dat betekende een overproductie van 16,6 mm. De totalen liepen uiteen van 115,3 in Siegerswoude tot 89 mm in Sumar.
Rond het midden van de maand koerste een hogedrukgebied over Centraal Europa naar het oosten. Voormalige tropische cycloon Ophelia trok tegelijkertijd richting Ierland en ziedaar een zuidelijke stroming met aanvoer van zeer zachte lucht. Daardoor steeg het kwik op zondag 15 oktober in Haulerwijk naar 22,6 graad. Hetzelfde dorp noteerde een dag later 23,7 graad tegenover Sumar 21,8 graad. Op donderdag 19 oktober kon nog een derde en tevens laatste warme dag van 2017 worden opgetekend.
Bovengenoemde zuidelijke stroming zorgde niet alleen voor warmte, maar in de hogere luchtlagen ook voor trook en Saharazand/stof. Daardoor was de gesluierde zon op dinsdag 17 oktober te zien als een oranje/geelachtige bol.
November 2017
Van woensdag 1 t/m zaterdag 4 en van maandag 6 t/m woensdag 8 november was er enige invloed van hogedruk. Ondanks dat viel er van woensdag 1 t/m zaterdag 4 november wat regen of een enkele bui. De temperatuur kon echter nog stijgen naar 13 tot 15 graden. Van maandag 6 t/m woensdag 8 november bleef het (vrijwel) droog en waren er fraaie, tevens flinke, perioden met zon Die zon warmde het op naar 12 graden op maandag tot 9 graden op dinsdag. Echter, in de nacht naar dinsdag was het veel kouder. Onder heldere omstandigheden mat Siegerswoude met -0,3 graad de eerste hutvorst van dit seizoen.
In de periode van 9 t/m 30 november heerste er dikwijls een noordwestelijke stroming. Meestentijds was het wisseldn bewolkt en vanaf de Noordzee trokken diverse (hagel)buien landinwaarts. Op de laatste dag (donderdag) van deze man was er ook wat natte sneeuw te bewonderen. De buien veroozaakten veel neerslag, waardoor deze maand aan de natte kant (105,1 mm) van de streep eindigde. De temperatuuruitersten liepen van 9 t/m 30 november uiteen van 13,5 graad (Boornbergum en Sumar) op donderdagmiddag 23 november tot -1 graad (Siegerswoude) op zaterdagochtend 25 november.
VERGELIJKINGEN
Het aantal dagen boven de twintig graden bedroeg 13 en dat is 3 meer dan gebruikelijk. Zomerse dagen (25 of hoger) werden niet geteld, terwijl dit eenmaal behoort voor te komen. Onweer manifesteerde zich op 6 dgen, 1 meer dan normaal. Het aantal regen- en vorstdagen la op respectievelijk 77 en 3 tegenover normaal 64 en 6.
CIJFERS HERFST
Tekst: Jelle Booi