OKTOBER: NAZOMER BRACHT NOG EEN GROET
IN VOGELVLUCHT
Oktober was zeer zacht, te nat en te somber. September was te koel, maar de wijnmaand tapte uit een heel ander vaatje. Zowel ’s nachts als overdag bleef de temperatuur ruim op niveau. De gemiddelde maxima lagen bijna 2 graden boven normaal, maar wat te denken van de gemiddelde minima. Koud wou het beslist niet worden en daardoor kwam er een surplus uit de bus van bijna 3 graden. De gemiddelde etmaaltemperatuur bedroeg deze maand 12,8 graad tegen normaal 10,4 graad. Ruim 2 graden te zacht en toch geen record. Nee, in de eindrangschikking werd een vierde stek behaald. Koploper blijft oktober 2001 met 14 graden en de tweede plaats blijft in handen van oktober 2006 (13,4 graad). Oktober 2014 scoorde 13,1 graad. Na de veel te natte september werd ook oktober een natte maand. Gebruikelijk is 89 mm, maar nu kwam het regiototaal uit op 105,6 mm. Vorig jaar was het met 45,1 mm juist veel te droog. Gewoonlijk moet de zon 110 uren schijnen, maar er werd nu niet meer geproduceerd dan 98 uren.
WISSELVALLIG
Het wisselvallige weer, wat eind september zijn intrede had gedaan, duurde begin oktober voort. Depressies verplaatsten zich van west naar oost en bijbehorende storingen veroorzaakten tot en met woensdag 11 oktober af en toe regen of enkele buien. De eerste decade sloot dan ook af met 58,7 mm in Siegerswoude tot 41,8 mm in Drachten-W. Na een rustig begin van de maand ging het vanaf 3 oktober steeds wat harder waaien. Hoogtepunt deed zich voor in de loop van donderdagochtend 5 oktober. De naar noordwest draaiende wind wakkerde aan tot hard, kracht 7. De uitschieters bedroegen circa 90 kilometer per uur, zodat met name het bomenstand het weer zwaar te verduren had. Startte de wijnmaand tot en met 3 oktober met 16 tot 19 graden (Boornbergum en Opeinde op zondagmiddag 1 oktober 18,5 graad), daarna hielden de middagtemperaturen het met 14 tot 15 graden wel voor gezien.
WARM (VOOR HALF OKTOBER)
Op donderdag 12 oktober ontwikkelde zich boven het noorden van Spanje een hogedrukgebied. Van donderdag 12 tot en met zaterdag 14 oktober was er een mix van bewolking en zon en bleef het (vrijwel) droog. Het hoog koerste na zaterdag richting het oosten van Europa. Ondertussen trok een depressie, met daarin opgenomen de restanten van de voormalige tropische cycloon Ophelia, richting Ierland. Tussen deze twee systemen in voerde een matige zuidzuidoostenwind op zondag 15 en op maandag 16 oktober superzachte lucht voor deze tijd van het jaar aan. De wolken delfden het onderspit en het resultaat was topnazomerse temperaturen. Op zondagmiddag mat Haulerwijk 22,6 graad tegenover Sumar 20,7 graad. Echter, op maandag explodeerde de temperatuur in het plofkraakdorp Haulerwijk naar 23,7 graad, Opeinde 23,4 graad, Drachten-W 23,3 graad, Boornbergum 23 graden, Rottevalle 22,7 graad, Siegerswoude 22,5 graad en Sumar 21,8 graad.
OPHEF
Die hoge waarden betekenden een nieuw datumrecord, maar tjonge wat een ophef in de media. Een ophef van niks dunkt deze schrijver van dit artikel. Immers, een datumrecord is een toevalstreffer en vorig jaar, alsmede dit jaar werden ze gebroken bij de vleet. Of was het juist zo bijzonder dat het warme weer mede tot stand kwam door een ex-orkaan? Afijn, hoe dan ook, sommige waarnemers verlangden naar buien en herfststormen, maar die elementen waren tot en met donderdag 19 oktober beslist niet aan de orde. Het bleef droog en de temperatuur fluctueerde van 16 graden op dinsdag 17 oktober naar 20 tot 21 graden (derde, tevens laatste warme dag) op donderdagmiddag 19 oktober. De zon had moeite om door het wolkendek heen te breken en op dinsdag 17 oktober was dat helemaal het geval. De sterk versluierde zon was te zien als een oranjeachtige, geelachtige bol. Oorzaak was de rook van de bosbranden in Portugal en Spanje en Saharazand/stof. Dergelijke fenomenen komen wel vaker voor, maar een combinatie van die twee is, volgens de geleerden, toch wel bijzonder.
PLUVIUS
Een depressie op de Noordzee veroorzaakte op vrijdag 20 oktober regen en buien. Tijdens het weekeinde, op maandag 23 en dinsdag 24 oktober bleef de nattigheid aanhouden. In Boornbergum dumpte Pluvius 56 mm in de regenmeter en werd Sumar getrakteerd op 40,3 mm. Op woensdagochtend 25 en donderdagavond 26 oktober viel er ook nog wat regen, maar de hoeveelheden waren gering. Gering was niet de temperatuur, want die steeg naar maximaal 17 graden.
ONSTUIMIG/KOUDER
Vanaf vrijdag 27 oktober werd het geleidelijk minder zacht en op zondag 29 en maandag 30 oktober gaf de thermometer een normale 12 graden aan. Voor het gevoel was het veel kouder, want er stak een stevige wind op. In de nacht naar zondag ging de wintertijd in, maar herfsttijd was een betere benaming geweest. Door toedoen van een depressie (uitdiepend tot 971 hPa) boven Scandinavië werd het steeds onstuimiger en de noordwester zwol uiteindelijk aan tot hard, kracht 7, met uitschieters tot ruim 80 kilometer per uur. Op zondag zwakte de wind geleidelijk af, maar woei met een kracht 5 tot 6 nog altijd stevig door. Maandag 30 en dinsdag 31 oktober verliepen relatief rustig, maar bleef het licht wisselvallig. Op zondag trokken er enkele buien/buitjes landinwaarts, bleef het maandag overdag droog en stond de dinsdag weer in het teken van wat regen.
CIJFERS OKTOBER
DATA WeatherLink DRACHTEN-W
Tekst: Jelle Booi