ZONDVLOED GING DOOR IN DECEMBER
December was veel te zacht, veel te nat en veel te somber. De wintermaand begon ook echt met winter en de eerste decade was ruim 2 graden te koud. Daarna was het een afgedane zaak. Onze omgeving werd overspoeld met (zeer) zachte lucht en in aanloop naar de kerstdagen liep het kwik in Boornbergum op zondagavond 24 december op naar 13 graden. De hoge temperaturen zetten het gemiddelde in een andere stand. De min werd verwisseld tegen een forse plus. Het etmaalgemiddelde kwam uit op 6 graden tegen normaal 3,8 graad. Aan het einde van de maand stond in de rest van Nederland en bij onze oosterburen het water soms letterlijk aan de lippen. De neerslag begon dramatische vormen aan te nemen. In het noorden van het land was de situatie beheersbaar, maar, o wee, de neerslag kwam weer met bakken uit de hemel. En ook nu werd de 100mm-grens ruimschoots gepasseerd. Het regiototaal bedroeg 134,3 mm. Gebruikelijk is 92,1 mm. En wat was het verschrikkelijk somber. Gewoonlijk is 60 uren, maar nu scheen het grote licht slechts 33 uren. Zo’n laag aantal hadden we in jaren niet meegemaakt. Het werd de somberste december sinds … 1990 (25 uren).
PRIMA START
Donderdag 30 november bleef het op de meeste plaatsen de gehele dag vriezen (ijsdag) en vrijdag 1 december deed daar, ondanks de flinke zonnige perioden, niks voor onder. In de vroege ochtend noteerde Siegerswoude -5,1 graad en dus mochten we concluderen dat de meteorologische winter een zeer goede start kende. Het woord winter kreeg nog een grotere betekenis, want op vrijdagavond viel er wat lichte sneeuw. Tijdens het weekeinde van 2 en 3 december was er enigszins sprake van een kwakkelwinter. In de nacht en ochtend vroor het licht en overdag werd het +2 tot +3 graden.
SNEEUW
Maandag 4, dinsdag 5 en woensdag 6 december had een depressie ons in de greep. Dit systeem koerste tergend traag over Het Kanaal via het midden van Nederland (dinsdagmiddag) richting het zuiden van Denemarken (woensdagavond). Een eerste bijbehorende frontale storing veroorzaakte in de loop van zondagavond/nacht sneeuw (circa 4 centimeter) en maandagochtend werden we dan ook wakker in een witte wereld. Dankzij een temperatuurstijging naar +2 graden kakte het sneeuwdek gauw in, maar in de nacht naar dinsdag bereikte onze omgeving een nieuwe, tevens tweede, sneeuwzone. Ook die had er zin in. In Appelscha werd een sneeuwdek gevormd van maar liefst 8 centimeter. Sumar had maximaal 6 en Haulerwijk 5 centimeter. De temperatuur kwam amper boven het vriespunt uit, echter woensdag steeg het kwik, door een matige noorden- tot noordwestenwind, naar +4 graden. Bovendien kwam het tot een enkel regenbuitje en het dooiweer deed de sneeuw overdag snel weer verdwijnen.
ELIN EN FERGUS
Donderdag 7 en vrijdag 8 december wou het met het weer nog niet echt vlotten. Na een zonnige donderdagochtend kwam er in de middag mist opzetten en vrijdagochtend werden we getrakteerd op een mix van regen en natte sneeuw. Donderdagochtend vroor het 1 tot 2 graden en overdag werd het 3 tot 4 graden. Pas vrijdagavond ging het kwik echt de hoogte in, maar winst boekten we daar niet mee. De depressie Elin veroorzaakte van zaterdagmiddag 9 tot en met zondagochtend 10 december veel regen en Fergus, ook op weg via de Noordzee naar Denemarken, wou met de regen en buien van zondagavond tot en met maandag 11 december, beslist niet achterblijven. Op dinsdag 12 en woensdag 13 december kwam een nieuwe depressie (zonder naam) in beeld. Wederom werden er regen(buien) gedumpt en de hoeveelheid gevallen in 4 dagen tijd mocht er zijn. Haulerwijk berichtte 41,9 mm, Boornbergum en Ureterp 40 mm, Siegerswoude 38,4 mm, Drachten-W 37,8 mm, Opeinde 33 mm en Sumar 32,2 mm.
VRIJWEL DROOG
Van donderdag 14 tot en met maandag 18 december trachtte een hogedrukgebied met de kern boven de Alpen grip op ons weer te krijgen. Dit lukte ten dele. Grotendeels was het droog, maar toch veroorzaakten hele zwakke doorkomende storingen soms wat motregen. Door de aanvoer van vochtige en relatief zachte lucht was het meestentijds bewolkt en bereikte de temperatuur een waarde van 9 tot 10 graden tegenover gebruikelijk 6 graden.
PIA
Het hogedrukgebied verdween dinsdag 19 december van de weerkaarten en richting de kerstdagen koerste een nieuw hoog vanaf Newfoundland richting de Azoren. Steeds dieper wordende depressies gingen zogenaamd om de noord, waardoor een strakke noordwestelijke stroming tot stand kwam. Dinsdag werd een belabberde regendag en ook de dagen daarna was het gewoon herfst met veel wind, regen en buien. Op donderdagmiddag 21 december beschikten de buien over onweer en hagel. Bovendien deed de depressie Pia van haar spreken. Ze deed de westenwind in de (verfoeide) media aanwakkeren tot een catastrofe, maar de werkelijkheid was echter krachtig tot hard, kracht 6 tot 7 met uitschieters tot 80 kilometer per uur. Van dinsdag 19 tot en met zondag 24 december ving Ureterp 74 mm op, Siegerswoude 70,8 mm, Boornbergum 70 mm, Drachten-W 64,5 mm, Haulerwijk 63,4 mm, Opeinde 58,8 mm en Sumar 50,4 mm.
AANHOUDEND NAT
De gemalen en het Ir. D.F. Woudagemaal maakten overuren om het steeds hoger wordende waterpeil op het gewenste niveau te houden. Voor de rest van het jaar bleef de inzet hard nodig. Eerste kerstdag (maandag 25 december) begon droog, maar in de middag volgde een bui en later regen (5 tot 12 mm). Lichtpuntjes (jawel, 2 uurtjes zonneschijn) waren er echter te noteren op tweede kerstdag (dinsdag) 26 december. Na de kerstdagen bleef het wisselvallig (Haulerwijk in de nacht naar vrijdag 29 december zelfs keiharde donderslagen, hagel en 12 mm) en met uitzondering van de nacht naar woensdag (Opeinde 0,3 graad) zacht (8 tot 11 graden). Van woensdag 27 tot en met vrijdag 29 december koersten depressies, waaronder onze Gerrit, van Schotland naar het zuiden van Noorwegen. Op zaterdag 30 en zondag 31 december stuurde een strakke westelijke stroming een nieuw systeem richting Schotland. Doordringende frontale storingen deden in bovengenoemde periode de wind regelmatig uit zijn slof schieten. Bovendien werden de regenmeters verrijkt met 5 tot 18 mm. Zo eindigde niet alleen deze maand nat, maar werd uiteindelijk ook, hetzij plaatselijk, het kalenderjaar 2023 recordnat.
CIJFERS DECEMBER
DATA WeatherLink DRACHTEN-W
Tekst: Jelle Booi